São Sebastião do Caí, Rio Grande do Sul, Brazil

terça-feira, 5 de fevereiro de 2013

CORRESPONDENSEN DORRICH EMAIL




TROCA DE CORRESPONDÊNCIA SOBRE DETALHES DO HUNSRICKISCH COM O PROFESSOR ANDRÉ KUSTER



Iánua, nóin un tswantsiste,  tswói tausend un draitsen.

Halo Pio, schon lange nit meer gesrieb, ich hof es geet dier guut!

Ich hon angefang hier in Domingos Martins, ES, Hunsrik in de schule se leere. Am Anfang is es natierlich ales seer swerlich, awer mit de zeit werd ales ene bisje laichter. Ich mecht mich bai dier herzlich bedanke, das du imer interesante artikle in internet postest, wo mier fiil helef main hunsrik se ferbesre un wo ich als material in´a schuul benuze kan.

Ich hon ene par zwaifle mit de gramatik, un ich hon gedacht, du kentest mier ament helfe:

1- wii konjugiert ma das verb "gewe" im presens? mit "w" oorer mit "b"?
2- Saat ma uf hunsrik "de kimt mit mier", oorer "de kimt mit mich"?
3- saat ma "geb das mier", "geb das mich" oorer "geb das fer mich"?

Dankscheen un fiile griise

André Kuster

ANTWOTT:

Iánua, nóin un tswantsiste,  tswói tausend un draitsen.

Hallo Andreas,
es froit mich sehr se wisse das du unsre hunsricka daitsch am lénne bist in de schuul.
No iach dan, loss mich dain frage antwotte.
Iwa das wott GEWE oda GEBE, is wi in portuguiesisch mea óoch wetta hon als wi berbamota oda vergamota un basculante oda vasculante (aba do hia das richtiche is immer basculante wo komm fon báscula).
Das richtiche fon dem wott Gebe is GEBE. 
Dan: ich gebe, du gebst, de gebt. Mea gebe, dea gebt di gebe.
Oda: ich gewe, du gebst, de gebt. Mea gewe, dea gebt di gewe.

Past: Ich hon geb, du host geb, de hot geb. Mea hon geb, dea hot geb, di hon geb.

Futua: ich will gebe, du willst gebe, de will gebe. Mea wolle gebe, dea wollt gebe, di woll gebe.
Oda: ich will gewe, du willst gewe, de will gewe. Mea wolle gewe, dea wollt gewe, di wolle gewe.

Gerundium: Am gebe. Oda: am gewe.

Participium: Geb

Tswett question:
Mit mea = comigo
Mich = mim.
So: de kimt MIT mea. Oda: de kimt FA mich.

Dritt question:
Dê-me isto: geb das mea.
Me dê isto: geb das fa mich.

Regelche: ima wenn ma FA (para) foa schreibt, dan is es mich. In de annre momente is es ima: mea.

So, hoffe hon dea di tswaifle famach.
Wenn du noch frage host, komm bai.
Beste grisse.
Pio

ANTWOTT

Iánua, nóin un tswantsiste, tswói tausend un draitsen.


Dank scheen Pio! Du host mier seer geholef! Morjend duun ich mit noch meer frage kome!

scheene grise

André

NAIE EMAIL:

Iánua, dráissiste,  tswói tausend un draitsen.

halo Pio

Entschuldigung das ich uf enmool so fiile fraage stel, awer das schuul joor is bald am anfange un ich mus dii hunsrikische lekzionen ferdich hon fer unser kiner wo hunsrik lerne duun.

main zwai fraage hait sin:

1- was is de unerschiid zwischich "ich duun schafe" un "ich schafe"? Kainer hier kan es mier richtich erkleeren, dii ale saan das wer das glaiche.
ich koche, ich duun koche; ich sraiwe, ich duun sraiwe etc.

2- Wii saat ma "eu faria" uf hunsrik? is das "ich meecht mache"  oorer  "ich teet mache"  ?

dankscheen

André

ANTWOTT

Iánua, dráissiste,  tswói tausend un draitsen.

hop Andreas (das is uf hunsrickisch gesóod gródso wi Halo Andreas).
Kheen problem mit de frage. Ich mache mea nics druf.
So, wolle mea se dan mo antwotte:
1 - Unnaschit tswischen:
     Ich tun schaffe - eu trabalho, eu realizo.
     Ich schaffe - eu faço.
     Ich schafe es - eu organizo,  e, na gíria: eu dou uma mãozinha.

exemplos:
 ich tun schaffe an main arbaitsplats mit main beste conditsione.
 eu trabalho em meu serviço com minhas melhores condições
 ich tun schaffe das fest das es es grehste fon dem plats will sen.
 eu realizo a festa para que seja a maior do lugar.
 ich schaffe main órwed.
 eu faço meu trabalho.
 ich schaffe es das di nochbach's lait all sain téel thótte grihn.
 eu organizo para que todos os vizinhos ganhem sua fatia de torta.
 ich schaffe es das de hóon di ganse hinkle lóode tut.
 Eu dou uma mãozinha para que o galo cubra todas as galinhas.

2 - verbo fazer: ich meecht mache: eu faria
futuro do pretérito: ich meecht mache, du meecht's (conjunção de meecht es) mache, de meecht mache. Mea meechte mache, dea meecht mache, di mechte mache.
    - verbo fazer: eu iria fazer: Ich teet mache
futuro do pretérito do verbo composto: ir fazer
ich teet mache, du teest mache, de teet mache. Mea teere mache (ou: mea deere mache), dea teet mache, di teere mache (ou: di deere mache).
    - completando:   - ich het se mache - eu teria que fazer.
Beste grisse.
Pio

NAIE EMAIL:

Februa, seckste,  tswói tausend un draitsen.



Hop Pio!

ich meecht dich frooe, was de unerschiid zwischich de setz mit un oone "duun". Zum Baispiil:

1- ich spreche hunsrik
    ich duun hunsrik spreche (awer hiir seet ma "schweze")

2- ich keere de borem.
    ich duun de borem keere.

3- ich ese boone mit rais.
    ich duun boone mit rais ese.

Dank scheen im voraus

André Kuster

ANTWOTT:

Februa, seckste, tswói tausend un draitsen.

Hop André,
Das is en interessantes frage. 
Eb ich es ecliere, will ich dea sóon das ich ene artikel gemacht hon mit daine annre tswaifle un si in maine blog gesetst hon. Ich menne das weere tswaifle fon fill annre lait, so kenne si sich di eclierung óoch ab holle.
So, iets daine frage.
De eascht, wolle mea mo sihn was das wótt duun (fa uns tuun) betait:
tuun (duun) - fazer
Conjugação presente: ich tuun, du tuust, de tuut. Mea tuun, dea tuut, di tuun
Pretérito: ich hon getuun, du host getuun, de hot getuun. Mea hon getuun, dea hot getuun, di hon getuun.
Futuro: ich will tuun, du willst tuun, de will tuun. Mea wolle tuun, dea wollt tuun, di wolle tuun.
Gerúndio: am tuun.
Particípio: getuun.

Iets di antwott daines tswaiffel:

Se eu disser: ich esse bohne mit rais. - significa: eu como feijão com arroz.
Se eu disser: ich tuun bohne mit rais esse. - significa: EU COMO FEIJÃO COM ARROZ!

Ou seja, se formulo uma frase usando o tuun com um verbo, o termo tuun significa a "intensificação da atividade", ou seja, o modo como eu faço é salientado. Então, se quero dar maior valor à frase, acrescento o verbo fazer (tuun) que torna a atividade mais intensa. Seria uma frase vocativa.

Suas frases traduzidas para o português, literalmente ficariam assim:

Ich spreche hunsrickisch. - Eu falo hunsrickisch.
Ich tuun hunsrickisch spreche. - Eu faço a fala do hunsrickisch.

Ich keere de bodem. - Eu varro o chão.
Ich tuun de bodem keere. - Eu faço o varrer do chão.

Ich esse bohne mit rais. - Eu como feijão com arroz.
Ich tuun bohne mit rais esse. - Eu faço o comer de feijão com arroz.

Hoffe es het dea noch bissie meh das ecliad.
Un, wenn dou noch meh frage host, loss es mea wisse.
Beste grisse.
Pio